Antyteza jest figurą retoryczną, która polega na zestawieniu przeciwstawnych pojęć lub sądów w celu wzmocnienia ekspresji wypowiedzi. Stosowanie antytez było bardzo popularne w okresie baroku. W antytezie mogę być zestawione pojedyncze słowa lub całe frazy. Znanym przykładem antytezy jest powiedzenie: Lepiej z mądrym zgubić, niż z głupim znaleźć.
Antyteza a oksymoron
Antyteza jest bardzo często mylona z oksymoronem ze względu na zachodzącą sprzeczność. Obie figury mają jednak pewne cechy, które pozwalają dokonać ich rozróżnienia.
Różnice
- oksymoron tworzy związek wyrazowy, w którym zachodzi ścisła zależność między dwoma członami (jeden jest określeniem drugiego), zaś antyteza polega na logicznym zestawieniu wyrazów lub fraz (poszczególne elementy nie tworzą ścisłego związku składniowego);
- oksymoron to zazwyczaj połączenie rzeczownika z określającym go przymiotnikiem lub czasownika z określającym go przysłówkiem, z kolei antyteza może mieć formę wyliczenia lub zdania złożonego.
Jeśli antyteza przybiera formę zdania, jest to zazwyczaj zdanie złożone współrzędnie (może też być jednak złożone podrzędnie, tak jak w przywołanym powiedzeniu).
Komentarze