Błędy gramatyczne

Błędami gramatycznymi nazywamy różnego rodzaju nieświadome odstępstwa od obowiązującej w języku polskim normy gramatycznej. Błędy te są zaliczane do błędów wewnątrzjęzykowych (systemowych), które zaburzają komunikację językową.

Rodzaje błędów gramatycznych

Błędy gramatyczne dzielimy na dwie podstawowe grupy:

• błędy fleksyjne - związane z nieprawidłową odmianą wyrazów, powstają wtedy, gdy nie umiemy odmieniać wyrazów lub robimy to w niewłaściwy sposób;

• błędy składniowe - związane z tworzeniem nieprawidłowej konstrukcji zdania bądź stosowaniem w nim niepoprawnego szyku.

Charakterystyka błędów gramatycznych

Błędy fleksyjne mogą polegać na:

• wyborze niewłaściwej końcówki deklinacyjnej, np. Nie umyłam samochoda zamiast: Nie umyłam samochodu;

• wyborze niewłaściwego tematu fleksyjnego, np. Przypatrz się tej gwiaździe zamiast: Przypatrz się tej gwieździe;

• niewłaściwym stopniowaniu przymiotników, np. dobry, dobrzejszy, najdobrzejszy zamiast: dobry, lepszy, najlepszy;

• wyborze błędnego rodzaju rzeczownika, np. Ta pomarańcz lub Ten pomarańcz zamiast: Ta pomarańcza;

• niepoprawnej odmianie czasownika, np. Czy ty naprawdę nie umisz tego zrobić? zamiast: Czy ty naprawdę nie umiesz tego zrobić?;

• wyborze niewłaściwej postaci wyrazu, np. brzytew zamiast: brzytwa;

• nieodmienianiu wyrazów posiadających swój wrzozec odmiany, np. Uwielbiam książki Aleksandra Fredro zamiast: Uwielbiam książki Aleksandra Fredry;

• odmienianiu wyrazów nieposiadających swojego wzorca odmiany, np. Poproszę dwa awokada zamiast: Poproszę dwa awokado.

Błędy składniowe to z kolei:

• naruszenia w związku zgody, np. Młodzież skandowali hasła poparcia dla rządu zamiast: Młodzież skandowała hasła poparcia dla rządu;

• naruszenia w związku rządu, np. Zawsze staram się używać dobrą szminkę zamiast: Zawsze staram się używać dobrej szminki;

• niewłaściwe zastosowania imiesłowowego równoważnika zdania, które polegają na braku tożsamości podmiotów, np. Czytając takie smutne historie, łzy same napływają do oczu;

• użycie niewłaściwej formy liczebnika lub połączeń liczebnikowo-rzeczownikowych, np. Czekałam na ciebie półtora doby zamiast: Czekałam na ciebie półtorej doby;

• zbędne zapożyczenia składniowe (kalki obcych konstrukcji, które nie powinny być używane w języku polskim), np. To wydaje się być bardzo ciekawe zamiast: To wydaje się bardzo ciekawe;

• błędne użycie przyimka lub wyrażenia przyimkowego, np. Chłopiec pracował na sadzie zamiast: Chłopiec pracował w sadzie;

• błędy w szyku zdania (tutaj może dochodzić do wielu naruszeń), np. Wszyscy w domu siedzą zamiast: Wszyscy siedzą w domu (nieprawidłowe umiejscowienie okolicznika); Wtedy słuchałem dużo muzyki też zamiast: Wtedy też słuchałem dużo muzyki (błędne umiejscowienie modulanta) itp.