Błędami językowymi określa się nieświadome odstępstwa od obowiązującej normy językowej. Wynikają one przeważnie z pośpiechu rozmówcy lub nieznajomości zasad. Zgodnie z klasyfikacją błędów językowych dzielimy je na takie, które związane są z błędnym zapisem lub niepoprawnym mówieniem (zewnątrzjęzykowe) oraz te łamiące zasady językowe i stylistyczne (wewnątrzjęzykowe).
Klasyfikacja błędów językowych
Błędy zewnątrzjęzykowe
Błędy w zakresie ortografii i interpunkcji należą do błędów zewnątrzjęzykowych, ponieważ nie przyczyniają się do zmiany kontekstu całej wypowiedzi, a jedynie są niepoprawnym zapisem niezgodnym z przyjętymi regułami. Do błędów ortograficznych zaliczają się, np. nieprawidłowa pisownia łączna i rozdzielna, niewłaściwa pisownia małych i wielkich liter, niepoprawny zapis ó, u, rz, ż, ch, h. Natomiast błędami interpunkcyjnymi są wszystkie niewłaściwe zastosowania znaków interpunkcyjnych, ich brak lub nadmiar.
Błędy wewnątrzjęzykowe
Do błędów wewnątrzjęzykowych zaliczamy błędy:
- gramatyczne, które dzielimy na fleksyjne (użycie niepoprawnej formy gramatycznej oraz nieprawidłowa odmiana wyrazów) i składniowe (błędna budowa zdania, niewłaściwe połączenia wyrazów, usterki w szyku i odmianie części mowy);
- leksykalne, które dzielimy na: słownikowe (użycie wyrazu w niewłaściwym znaczeniu), frazeologiczne (przekształcenia frazeologizmów, stosowanie frazeologizmów w złym kontekście, używanie pleonazmów) i słowotwórcze (tworzenie lub użycie słów zbudowanych niezgodnie z modelem słowotwórczym, błędne formanty wyrazów);
- fonetyczne (błędy w wymowie i akcentowaniu głosek, niewłaściwe wymawianie wyrazów);
- stylistyczne (źle dobrane środki stylistyczne oraz słownictwo niedostosowane do stylu wypowiedzi).
Błędy językowe rażące, pospolite i usterki językowe
Wszystkie błędy niezależnie od powstania można podzielić na: rażące, pospolite (nierażące) oraz usterki językowe. Błędy rażące naruszają podstawowe reguły poprawnościowe i prowadzą do nieporozumień w komunikacji. Wówczas wypowiedzi stają się niezrozumiałe lub nieczytelne i mogą zostać odebrane niezgodnie z intencją nadawcy. Do błędów pospolitych (nierażących) należą najczęściej niepoprawna odmiana końcówek fleksyjnych i przejęzyczenia. Zasadniczo nie powodują one trudności komunikacyjnych, ponieważ w głównej mierze wynikają z pośpiesznego mówienia. Z kolei usterkami językowymi są formy, które zasadniczo nie wpływają na odbiór komunikatu. Mogą to być zarówno zbędne wtrącenia obcojęzyczne, neologizmy, archaizmy czy wyrażenia pochodzące ze slangu środowiskowego.
Komentarze