Ogólna charakterystyka dwukropka
Dwukropek jest znakiem interpunkcyjnym, który wprowadza do wypowiedzenia wyodrębnioną partię tekstu, np. cytat, wyliczenie, uzasadnienie, wyjaśnienie, uzasadnienie. Dlatego określany jest mianem znaku wyodrębniającego. Warto pamiętać, że w miejscu dwukropka konieczne jest zawieszenie głosu. Pełni on bowiem funkcję prozodyczną.
Zasady użycia dwukropka
Dwukropek używany jest:
1. do przytaczania czyichś lub własnych słów. Przykład: Przychodziły jej na myśl słowa Pisma świętego: „W pocie czoła pracować będziesz”.
Warto pamiętać o tym, że przytaczaną wypowiedź wyodrębniamy po dwukropku cudzysłowami, myślnikami lub kursywą. Jeżeli cytat składa się z co najmniej dwóch zdań, rozpoczynamy go wielką literą. W przypadku krótszych cytatów dopuszczalne jest używanie małych liter.
2. jako znak poprzedzający wyliczenie szczegółów, o ile przed samym wyliczeniem pojawia się forma ogólna.
• W drodze do Berlina zwiedzili kilka niemieckich miast: Monachium, Bonn i Kolonię. W tym zdaniu formą ogólną jest fragment „kilka niemieckich miast”.
Jeżeli szczegóły nie są poprzedzone sformułowaniem ogólnym, dwukropek możemy pominąć.
• W drodze do Berlina zwiedzili Monachium, Bonn i Kolonię.
Nie stosuje się dwukropka, jeśli wyliczenie składa się tylko z dwóch wyrazów lub wyrażeń połączonych spójnikiem.
• W drodze do Berlina zwiedzili niemieckie miasta Bonn i Kolonię.
3. w zdaniach, w których występuje podmiot szeregowy, gdy orzeczenie ma formę liczby mnogiej i występuje wyliczenie całkowite.
• Do części mowy odmiennych przez przypadki należą: rzeczownik, przymiotnik, imiesłów przymiotnikowy, zaimek i liczebnik.
Dwukropek nie jest potrzebny, gdy orzeczenie ma formę liczby pojedynczej.
• Do części mowy odmiennych przez przypadki należy rzeczownik, przymiotnik, imiesłów przymiotnikowy, zaimek i liczebnik.
4. po zwrotach typu jednym słowem, inaczej mówiąc, słowem itp.
• Funkcjonalny, wydajny, obsługujący łączność NFC, słowem: nowoczesny.
• Zasugerowane przez niego rozwiązanie jest zbyt wymagające i zbyt angażujące, innymi słowy: strata czasu.
5. przed zdaniami wyjaśniającymi.
• Dziwna bowiem jest natura ludzka: im mniej sami mamy skłonności do męczeństwa, tym natarczywiej żądamy go od bliźnich.
6. przed przydawkami rzeczownymi, które pełnią rolę wyjaśniającego równoważnika zdania.
• Główny cel zespołu: mistrzostwo Polski, udało się osiągnąć już w drugim sezonie.
7. do wymieniania wyrazów i zwrotów, które następnie są objaśniane w tekście.
• Termin: przysłona fotograficzna oznacza część obiektywu regulującą wielkość otworu na drodze strumienia światła.
Znacznie częściej takie słowa i zwroty wyodrębnia się cudzysłowem albo kursywą.
Komentarze