Esej jest rodzajem wypowiedzi, w której dominuje subiektywny punkt widzenia i swobodna interpretacja danego zjawiska. Piszący stara się zaciekawić czytelnika, przykładając przy tym dużą wagę do formy przekazu. Esej nie ma wprawdzie sztywnych reguł formalnych, ale jego tworzeniem nie rządzi też całkowita dowolność.
Co to jest esej?
Esej to wypowiedź, która nie ma jednej sztywnej czy ostatecznie ustalonej definicji. Sama jego nazwa pochodzi od francuskiego słowa essai, które znaczy próba. Źródłosłów jest zresztą w tym kontekście bardzo znaczący – esej nie jest bowiem naukowym wywodem czy formą, która zmierza do ostatecznych rozstrzygnięć. Jego głównym celem jest prezentacja punktu widzenia piszącego, który dba przy tym o oryginalny i piękny sposób przekazu.
Esej wykorzystuje literackie środki, takie jak metafora, paradoks, peryfraza, powtórzenia itd. Występować w nim mogą również aforyzmy, cytaty, elementy narracyjne czy liryczne.
Rodzaje esejów:
- filozoficzny,
- publicystyczny,
- naukowy,
- krytyczny.
Cechy charakterystyczne eseju:
- subiektywny punkt widzenia piszącego,
- refleksyjność,
- luźna kompozycja,
- dbałość o formę przekazu,
- nieszablonowość myślenia,
- brak rygorów formalnych.
Jak napisać esej?
Budowa eseju opiera się na luźnej kompozycji, w której główną rolę odgrywają swobodne skojarzenia piszącego. Choć brak tutaj sztywnych reguł formalnych czy wymogu ostatecznych rozstrzygnięć/wniosków, to wcale nie oznacza to, że esej ma być kompozycją chaotyczną, którą rządzi szeroko pojęta dowolność.
Akcentując własne stanowisko, pamiętaj, że esej to refleksja lub próba odpowiedzi na jakieś pytanie.
Wskazówki:
1. Z uwagi specyfikę eseju używaj zwrotów, takich jak: „uważam, że”, „moim zdaniem”, „nie wątpię”, „jestem przekonany” itd.
2. Aforyzmy, anegdoty, cytaty i pytania sprawiają, że esej staje się bardziej atrakcyjny (Nie chodzi przy tym o to, żeby przeładować nimi wypowiedź).
3. Dostosuj styl eseju do tematyki.
4. Pamiętaj o nieszablonowym myśleniu i nieoczywistych skojarzeniach.
5. Zrób burzę mózgów i/albo mapę myśli przed przystąpieniem do pisania.
6. Nie próbuj nikogo przekonywać.
7. Najważniejszy jest twój punkt widzenia i refleksja na podjęty temat.
Schemat eseju
Esej ma zwykle trójdzielną budowę, przy czym każdy element wypowiedzi powinien płynnie przechodzić w kolejny, nie sprawiając wrażenia ścisłego, logicznego wywodu.
Wstęp
W początkowej części eseju piszący zwykle naświetla temat i kontekst swojej wypowiedzi. Może przybrać to różną formę – refleksji, pytania, anegdoty, cytatu etc.
Rozwinięcie
Środkowa część eseju to miejsce na analizę zagadnienia, prezentację myśli, poglądów, refleksji, odczuć i emocji piszącego.
Zakończenie
Ostatnia część eseju to miejsce na końcową refleksję, ale wcale nie chodzi o ostateczne wnioski czy konkluzje. Esej nie musi zawierać rozstrzygnięć czy definitywnego rozwiązania problemu. Równie dobrze może kończyć się pytaniem otwartym, które pobudzi czytelnika do refleksji, albo prezentacją wielu możliwości.
Komentarze