Osoba to kategoria fleksyjna czasownika, określająca stosunek nadawcy, odbiorcy lub kontekstu do podmiotu wypowiedzenia.
Osoba rozróżnia formy danego czasownika w zależności od tego, czy odnoszą się do nadawcy, odbiorcy czy do kogoś/czegoś innego.
Wyróżniamy trzy osoby:
- pierwsza osoba: ja, my
Oznacza nadawcę komunikatu, np. ja czytam, ja mówiłem, ja poszedłbym / my mówimy, my czytaliśmy, my poszlibyśmy.
- druga osoba: ty, wy
Oznacza odbiorcę komunikatu, np. ty czytasz, ty mówiłeś, ty poszedłbyś / wy mówicie, wy czytaliście, wy poszlibyście.
- trzecia osoba: on, ona, ono, oni
Oznacza osobę lub rzecz, nie uczestniczącą w komunikacji, np. on czyta, ona mówiła, ono poszło, oni chcieliby.
Czasowniki przyjmują następujące końcówki:
czas teraźniejszy
liczba pojedyncza
1. os. -ę, -m (np. piszę, sprzątam)
2. os. -esz, -isz, -ysz, -sz (np. piszesz, liczysz, widzisz)
3. os. -e, -i, -y, 0 (np. pisze, liczy, czyta)
liczba mnoga
1. os. -emy, -imy, -ymy, -my (np. piszemy, sprzątamy, chwalimy)
2. os. -ecie, -icie, -ycie, -cie (np. piszecie, liczycie, widzicie)
3. os. –ą (np. piszą, liczą, czytają)
czas przeszły i tryb przypuszczający
liczba pojedyncza
1. os. -em, -m (np. pisałem, sprzątałem, pisałbym)
2. os. -eś, -ś (np. pisałaś, liczyłeś, widziałbyś)
3. os. 0 (np. pisał, liczył, czytała, sprzątałby)
liczba mnoga
1. os. -śmy (np. pisaliśmy, sprzątaliśmy, czytalibyśmy)
2. os. -ście (np. pisaliście, liczyliście, widzielibyście)
3. os. 0 (np. pisali, liczyli, czytaliby)
tryb rozkazujący
liczba pojedyncza
2. os. 0 (np. zrób, idź, czytaj, sprzątaj)
liczba mnoga
1. os. -my (np. zróbmy, czytajmy, piszmy)
2. os. -cie (np. zróbcie, czytajcie, piszcie)
Komentarze