Osoba to kategoria fleksyjna czasownika, określająca stosunek nadawcy, odbiorcy lub kontekstu do podmiotu wypowiedzenia. Jak wygląda odmiana przez osoby? Zobacz poniżej.
Wyróżniamy trzy osoby w liczbie pojedynczej i trzy osoby w liczbie mnogiej:
- pierwsza osoba: ja (liczba pojedyncza), my (liczba mnoga). Oznacza nadawcę komunikatu, np. ja czytam, ja mówiłem, ja poszedłbym / my mówimy, my czytaliśmy, my poszlibyśmy.
- druga osoba: ty (liczba pojedyncza), wy (liczba mnoga). Wskazuje odbiorcę komunikatu, np. ty czytasz, ty mówiłeś, ty poszedłbyś / wy mówicie, wy czytaliście, wy poszlibyście.
- trzecia osoba: on, ona, ono (liczba pojedyncza), oni (liczba mnoga). Odnosi się do osoby lub rzeczy, która nie uczestniczy w komunikacji (nie odbiera i nie nadaje żadnego komunikatu), np. on czyta, ona mówiła, ono poszło, oni chcieliby.
Należy pamiętać, że czasownik jest jedyną częścią mowy, która odmienia się przez osoby.
Odmiana czasownika przez osoby - przykłady
Odmianę czasownika nazywamy koniugacją. Czasowniki odmieniają się nie tylko przez osoby, ale także przez liczby, czasy, strony, tryby, rodzaje i aspekty. Podczas odmiany czasownik może przyjmować różne końcówki.
1. Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza
1. os. -ę, -m (np. piszę, sprzątam)
2. os. -esz, -isz, -ysz, -sz (np. piszesz, liczysz, widzisz)
3. os. -e, -i, -y (np. pisze, liczy, czyta)
liczba mnoga
1. os. -emy, -imy, -ymy, -my (np. piszemy, sprzątamy, chwalimy)
2. os. -ecie, -icie, -ycie, -cie (np. piszecie, liczycie, widzicie)
3. os. -ą (np. piszą, liczą, czytają)
2. Czas przeszły
liczba pojedyncza
1. os. -em, -m (np. pisałem, sprzątałem, pisałbym)
2. os. -eś, -ś (np. pisałaś, liczyłeś, widziałbyś)
3. os. 0 (np. pisał, liczył, czytała, sprzątałby)
liczba mnoga
1. os. -śmy (np. pisaliśmy, sprzątaliśmy, czytalibyśmy)
2. os. -ście (np. pisaliście, liczyliście, widzielibyście)
3. os. 0 (np. pisali, liczyli, czytaliby)
Komentarze