Rymy w języku polskim to takie same lub podobne układy brzmieniowe, występujące zazwyczaj na końcach poszczególnych wersów w utworach poetyckich.
Rymy mogą pełnić różne funkcje, ale najważniejszą z nich jest funkcja wierszotwórcza. Polega ona na tym, że dzięki rymom wiersz otrzymuje pewien rytm, końce wersów są oznaczone, a strofy się ze sobą łączą.
Rodzaje rymów w języku polskim
Rymy możemy podzielić, biorąc pod uwagę pewne kryteria. Wśród nich można wyróżnić przestrzeń akcentującą, układ w wierszu lub względy gramatyczne.
Podział rymów ze względu na akcent
Główny podział rymów jest związany z akcentem wyrazowym. W związku z tym rymy możemy podzielić m.in. na:
- dokładne (pełne) – charakteryzują się całkowitą zgodnością brzmieniową końcowych części wyrazów, np. szycia – mycia;
- niedokładne – mają one tylko przybliżoną zgodność, w przeciwieństwie do rymów dokładnych, np. tabuny – tłumy;
- żeńskie (paroksytoniczne) – zgodność dotyczy brzmienia samogłosek przedostatniej i ostatniej sylaby (tego typu rymom towarzyszy akcent paroksytoniczny, czyli padający na przedostatnią sylabę w wyrazie), np. przegroda – zagroda;
- męskie (oksytoniczne) – zgodność dotyczy tylko ostatniej sylaby wyrazu (opierają się na akcencie oksytonicznym), np. lew – zew;
- daktyliczne (proparoksytoniczne) – zgodność dotyczy trzeciej sylaby od końca (są rzadko spotykane w języku polskim), np. chodziłbyś – zrobiłbyś;
- bogate – charakteryzują się nagromadzeniem współbrzmień głosek, np. częściom – pięściom;
- ubogie – nie posiadają wielu współbrzmień, np. te – swe.
Podział rymów ze względu na układ w wierszu
Tego typu podział pozwala wyróżnić rymy:
- początkowe – występują na początku wersu;
- końcowe – występują na końcu wersu;
- wewnętrzne – obejmują wyrazy wewnątrz wersu;
- okalające – obejmują dwa elementy kończące początkowy i końcowy wers;
- przeplatane – rymujące się słowa występują w co drugim wersie.
Podział rymów ze względów gramatycznych
Rymy możemy także rozróżniać, biorąc pod uwagę względy gramatyczne. Wówczas dzielimy je na:
- gramatyczne – współbrzmienie wynika z identycznych końcówek gramatycznych; składają się z wyrazów będących tymi samymi częściami mowy, np. miałem – spałem;
- niegramatyczne – tworzą je wyrazy mające odmienną formę gramatyczną (różnią się np. przypadkiem, osobą), np. źle – mgle.
Komentarze