Średnik – opis, zasady użycia

Co to jest średnik? Jakie są zasady użycia średnika? Koniecznie przeczytaj nasz krótki poradnik - zajmie ci to minutę!

Średnik - opis

Średnik jest znakiem interpunkcyjnym należącym do grupy znaków oddzielających, podobnie jak przecinek i kropka. Jego główną funkcją jest rozdzielanie mniejszych części w obrębie danego wypowiedzenia. Jest znakiem słabszym od kropki, ale mocniejszym od przecinka. Można go stosować w określonych sytuacjach, opisanych przez zasady użycia średnika.

Średnik – zasady użycia

Średnika używamy:

1) w rozbudowanych wypowiedzeniach złożonych

Przykłady:

Więc każdemu ubogiemu, o ile spotkał ją, kazała dawać po kilka złotych; raz spotkawszy mizerną matkę z bladym jak wosk dzieckiem przy piersi oddała jej bransoletę, a brudne, żebrzące dzieci obdarzała cukierkami i całowała z pobożnym uczuciem. (B. Prus „Lalka”)

Z jednej strony widnokręgu wznosiły się niewielkie wzgórza z ciemniejącymi na nich borkami i gajami; z drugiej wysoki brzeg Niemna piaszczystą ścianą wyrastający z zieloności ziemi, a koroną ciemnego boru oderżnięty od błękitnego nieba ogromnym półkolem obejmował równinę rozległą i gładką, z której gdzieniegdzie tylko wyrastały dzikie, pękate grusze, stare, krzywe wierzby i samotne, słupiaste topole. (E. Orzeszkowa „Nad Niemnem”)

Wyraźnie widać, że struktura przytoczonych przykładów jest dwudzielna, a średniki oddzielają człony współrzędne znaczeniowo, czyli uzupełniające się wzajemnie.

2) do oddzielania zdań pojedynczych, samodzielnych pod względem myślowo-pojęciowym (ale dostatecznie zbliżonych, tak że stanowią treść jednego wypowiedzenia)

Przykład:

Wykształcenie zdobył na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego; z zawodu jest także przewodnikiem turystycznym.

3) w zdaniach zawierających rozbudowane wyliczenia, w obrębie których pojawiają się już przecinki. Elementy składowe tych wyliczeń oddzielamy wówczas właśnie średnikami.

Przykład:

W języku polskim mamy trzy znaki interpunkcyjne oddzielające:
• kropkę – stosowaną do zamykania wypowiedzeń;
• średnik – stosowany do oddzielania współrzędnych członów zdań złożonych, samodzielnych pod względem myślowo-pojęciowym zdań pojedynczych i w rozbudowanych wyliczeniach;
• przecinek – stosowany zarówno do oddzielania członów współrzędnych, jak i nierównorzędnych.

 

Warto pamiętać o tym, że treści wprowadzane po średniku zapisujemy małą literą.

Komentarze