Średnik jest rozdzielającym znakiem interpunkcyjnym. Podobnie jak przecinek służy on do wydzielania mniejszych całości w obrębie zamkniętego kropką wypowiedzenia. Od przecinka jest jednak mocniejszy. Stosuje się go bowiem do oddzielania członów równych pod względem logiczno-składniowym. Przecinek może natomiast oddzielać także człony nierównorzędne.
Zasady użycia średnika
Średnik używany jest:
— w rozbudowanych wypowiedzeniach złożonych, w których oddziela człony współrzędne. Przykłady: Więc każdemu ubogiemu, o ile spotkał ją, kazała dawać po kilka złotych; raz spotkawszy mizerną matkę z bladym jak wosk dzieckiem przy piersi oddała jej bransoletę, a brudne, żebrzące dzieci obdarzała cukierkami i całowała z pobożnym uczuciem. (B. Prus „Lalka”).
Z jednej strony widnokręgu wznosiły się niewielkie wzgórza z ciemniejącymi na nich borkami i gajami; z drugiej wysoki brzeg Niemna piaszczystą ścianą wyrastający z zieloności ziemi, a koroną ciemnego boru oderżnięty od błękitnego nieba ogromnym półkolem obejmował równinę rozległą i gładką, z której gdzieniegdzie tylko wyrastały dzikie, pękate grusze, stare, krzywe wierzby i samotne, słupiaste topole. (E. Orzeszkowa „Nad Niemnem”).
W przytoczonych tu przykładach wyraźnie widoczna jest struktura dwudzielna. Średniki oddzielają człony współrzędne znaczeniowo.
— do oddzielania zdań pojedynczych, samodzielnych pod względem myślowo-pojęciowym. Przykłady: Nad przedmiotem zaczepionym przez Korczyńskiego myślał zapewne niewiele; może też obchodził go on niewiele. (E. Orzeszkowa „Nad Niemnem”).
Wykształcenie zdobył na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego; z zawodu jest także przewodnikiem turystycznym.
— w zdaniach zawierających rozbudowane wyliczenia, w których wielokrotnie użyto przecinków.
Przykład:
|
W języku polskim mamy trzy znaki interpunkcyjne oddzielające:
• kropkę, stosowaną do zamykania wypowiedzeń;
• średnik, stosowany do oddzielania współrzędnych członów zdań złożonych, samodzielnych pod względem myślowo-pojęciowym zdań pojedynczych i w rozbudowanych wyliczeniach;
• przecinek, stosowany zarówno do oddzielania członów współrzędnych, jak i nierównorzędnych.
Komentarze