Wielokropek to znak interpunkcyjny, który składa się z trzech kropek. Jego głównym zastosowaniem jest oznaczanie w tekście pominiętych fragmentów.
Zasady użycia wielokropka
Wielokropka używamy, by:
• zaznaczyć, że wypowiedź została przerwana (najczęściej z powodu emocji)
Przykład: Moje dzieci byłyby inne; po niej wzięłyby piękność, po mnie siłę… No, ale ich nie będzie. (B. Prus „Lalka”)
W takich sytuacjach wielokropek może być też zastępowany innymi znakami interpunkcyjnymi, głównie myślnikiem.
• zaznaczyć treść, której czytelnik może się nie spodziewać. Co ważne, tak użyty wielokropek służy do zasygnalizowania komizmu, ironii, rozczarowania itp. Następujący po niej wyraz piszemy małą literą.
Przykład: Równość… nigdy nie było równości! Sprawiedliwość… nigdy jej nie będzie. (B. Prus „Lalka”)
Jeżeli zakończenie wypowiedzi ma charakter neutralny, poprzedzamy je myślnikiem.
Wielokropek a pozostałe znaki interpunkcyjne
W przypadku zbiegu wielokropka z jednym spośród pozostałych znaków interpunkcyjnych postępujemy w następujący sposób:
• gdy wielokropek zbiega się z przecinkiem, średnikiem lub kropką, znaki te pomijamy
Przykład: Krew uderzyła mi do głowy… ale to już przeszło… (B. Prus „Lalka”)
• gdy wielokropek zbiega się z pytajnikiem, wykrzyknikiem lub pauzą, znaki te umieszczamy obok siebie
Przykład: W drogę! w drogę!… Bywaj zdrów, druhu żołnierzu! (H. Sienkiewicz „Ogniem i mieczem”)
Wielokropek w nawiasie
Wielokropek umieszczony w nawiasie (najczęściej stosuje się kwadratowy, rzadziej okrągły, sporadycznie ostrokątny) służy do zaznaczenia opuszczonego fragmentu cytowanego tekstu.
Przykład: Na koniec ukazał się i sam Chmielnicki [...] z buławą w ręku. (H. Sienkiewicz „Ogniem i mieczem”)
Jeśli stosujemy [...] w obrębie zdania złożonego, zachowujemy jego interpunkcję.
Przykład: Pisał wojewoda w dalszym ciągu, iż wojsko zaporoskie powinno mieć do niego ufność [...]; przypominał, jako w nieszczęsnym krwi wylaniu pod Kumejkami i pod Starcem udziału nie brał, następnie wzywał Chmielnickiego, aby wojny poprzestał, Tatarów odprawił albo na nich oręż obrócił — i w wierności dla Rzplitej się utrwalił. (H. Sienkiewicz „Ogniem i mieczem”)
Jeżeli stosujemy [...] na początku zdania, pierwszy wyraz następujący po znaku zapisujemy małą literą.
Przykład: [...] ale gdy do rady przyszło, poczuwam się też do tego, abym swoje zdanie powiedział, gdyżem na taki wasz fawor, jak i inni, jeżeli nie lepiej zarobił. (H. Sienkiewicz „Ogniem i mieczem”)
Jeżeli za pomocą [...] ucinamy fragment kończący zdanie, stawiamy po nim kropkę.
Przykład: Na koniec ukazał się i sam Chmielnicki [...]. (H. Sienkiewicz „Ogniem i mieczem”)
Jeżeli używamy [...] do opuszczenia jednego lub kilku zdań, znak stawiamy po kropce, a następujący po nim wyraz zapisujemy wielką literą.
Przykład: Bóg nam nad hetmanami wiktorią nagrodził, ale on gorszy od hetmanów i od wszystkich królewiąt, diabelski syn samą nieprawdą żyjący. [...] O to więc proszę, abyście waszmościowie na niego na ochotnika ruszyli, a ja do króla jegomości pisać będę, iż to się stało beze mnie i dla koniecznej obrony naszej przed jego, Wiśniowieckiego, nieżyczliwością i napaścią. (H. Sienkiewicz „Ogniem i mieczem”)
Komentarze